Լինել ուժեղ չի նշանակում ունենալ ոսկի ու արծաթ: Ունենալ հաշիվներ բանկերում: Լինել ուժեղ նշանակում է ցանկացած պահ պատրաստ լինել քո հայրենիքի զինվորը դառնալու: Ուժեղությունը նախ և առաջ հոգու ուժեղություն է: Միմիայն այդպիսի ուժեղությունն  է ծնում իրավունք: Սակայն երկնային արդարության վրա հենված իրավունք: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ ուժն է ծնում իրավունք: Ուժեղինն է Աշխարհը, Հայրենիքը, Ազատությունը, ամեն ինչ ... Իրավունքը ուժի հասկացողություն է, այլ ոչ տրամաբանական: Ուզում ես փրկել՝ եղիր ուժեղ, քանզի թույլերը բարեկամ չունեն աշխարհում:

Ազգային գաղափարախոսության մեջ առանձնահատուկ տեղ է գրավում հայ մայրը: Հիմնականում մորն է տրված երեխայի դաստիրակության, երեխայի հոգում հայրենատիրության սերմեր ցանելու պարտավորությունը, որոնք հայ երեխայի կազմավորման փուլում պիտի կյանքի ծիլեր տան հետագա հասուն տարիներում իր նվիրաբերումը իրականացնելու հայրենապատկան գործին: Հիմնականում հայ մորն է տրված դաստիրակելու և աճեցնելու հասուն բերք, այն է՝ հասուն հայ երեխա: Հայ մայրն է, որ իր զավակի հետ պետք է՝ և՛ երկիր կառուցի, և՛ երկիր պաշտպանի: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ տկարության և կեղծիքի դեմ սկսածդ պայքարի մեջ մենակ չես դու, հա՛յ երիտասարդ: Դու պիտ ունենաս քո մեծ ու վճռական զինակիցը՝ հայ մայրը: Ինչպիսի՜ աստվածային հաճույք մարտնչողի համար՝ լսել խրախուսիչ ձայնը հայրենակրոն մոր: Ո՞վ չգիտի, թե ազգային տագնապների օրերին, երբ հայրենասիրորեն կբաբախի տառապող կնոջ սիրտը՝ կորած չէ դեռ ամեն հույս: Մոր ազդեցությունը՝ որպես դաստիրակչուհու և հոգևորիչը մարտնչող սերունդների, նրա հրաշագործ ազդեցությունն այն ժողովուրդների համար, ինչպիսին է մերը, կմնա լծակը, որ պիտ բարձրացնի՝ և մեր ազգային դատը, որի ծանրությունը այսօր սարսափեցնում է միայն անհայրենասերներին: Բնությունը, - ասված է, - կնոջ ձեռքով կգրի տղամարդկանց սրտի մեջ:  Սեր և նվիրում դեպի Հայրենիքը, ներշնչում և սնուցանում է հայրենասեր մայրը: Ահա՛ թե ինչու մեր իրականության մեջ՝ ՄԱՅՐ անունը պիտ դառնա ու մնա սրբազան մենաշնորհը միայն և միայն հայրենակրոն մայրերի, և ոչ թե բոլորի: Իրենց որդիներով պիտ ճանաչել և գնահատել կանանց: Անհայրենասեր ու անարի որդիների մայրը, անկախ՝ իր հասարակական դիրքից, մեր կյանքում պիտի չվայելի հարգանք: Ամեն ինչ՝ սեր, խնամք, ակնածանք հայրենասեր մորը: Եվ ամեն ինչ հայրենասեր մորից՝ հերոս որդիներ, հաղթական դափնիներ, անկախ Հայրենիք: Իդեալ մայրեր ունենանք՝ երջանիկ Հայրենիք ունենալու համար: Կան ժողովուրդներ, որոնք դեռ հեռու են անկախության և քաղաքակրթության բարիքները վայելելու բախտից, որովհետև կնոջ ազդեցությունը տկար է նրանց մեջ: Մի ժողովրդի բարքերը՝ գովելի թե պարսավելի, կախում ունեն մայրերից: Սպարտան կհասցներ հայրենապաշտ և աներկյուղ մարտիկներ, որոհվետև մայրերի ցանկությունն էր՝ նման սերունդ տալ Հայրենիքին:

Մոր միջոցով հոգեփոխենք հայ ընտանիքը: Ընտանիքի միջոցով՝ հայությունը: Սկսենք հայ կնոջից, աշխատենք անդուլ, մինչև որ՝ մոր կաթը դառնա հայրենապաշտության սրբազան կաթ: Հայրենապաշտորեն դաստիարակենք հայ կինը և նրան թողնենք մեր մատաղ սերնդի դաստիարակության գործը: Հայ կնոջ միջոցով դարձի և զգաստության հրավիրենք հայության ազգայնորեն տկարացած տարրերը: Նրա պաշտպանության և գուրգուրանքին հանձնենք մեր մայրենի լեզուն, եռագույնը, անկախության Մայիսը՝ սրբությունները մի ցեղի: Ապագան վտանգված մեր որբախնամ ժողովուրդը չկորչելու համար՝ հրամայողաբար, պիտ դառնա՝ արիադավան և արիախնամ: Հայ կնոջից սպասենք հոգեբանական այդ հրաշքը: Ունենանք առյուծածին մայրեր, որոնց արիական որդիները ավելորդ կդարձնեն Հայաստանը պաշտպանող՝ արհեստական ամրությունները:

Այն մորը ով սովորեցնում է երեխային, թե ինչպես կարող է մարդը ինքը իրեն բարձրացնել: Ամեն ինչ սկսվում է հոգեպես առողջ ու հայրենատեր մարդուց: Իր վրա պատասխանատվություն և պարտավորություն վերցնող մարդուց: Նախ մարդ, այնուհետև հայ մարդ: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ չի կարելի միաժամանակ վատ մարդ, բայց և այնպես լավ Հայ լինել: Անկարելի է անհատի համար, առանց կեղծիքի, անձնական կյանքում նյութակրոն, իսկ ազգային գործերում գաղափարապաշտ լինել:

Նա, որ, որպես մարդ՝ իդեալականացնում է նյութն ու նրանից բխող բավականությունները, որ կյանքի նպատակը համարում է կրավորական հաճույքները, որպես Հայ՝ չի կարող հասարակական ասպարեզներում երևան գալ որպես կենդանի հոգեկանություն, չի կարող լինել անձնվեր, արի, հայրենապաշտ:

Միևնույն մարդու մեջ չեն կարող ապրել միաժամանակ ստրկամիտն ու ազատատենչը : Նա կա՛մ մեկն է, կա՛մ մյուսը: Այո՛, չի կարելի անկատար մարդ, բայց կատարյալ Հայ լինել: Դա այբուբենական մի ճշմարտություն է, որ երկար իմաստասիրություն չի վերցնում: Նախ մա՛րդ: Դա նշանակում է զգալ իր հոգու մեջ ներկայությունը որևէ բարձր բարոյական իդեալի: Դա նշանակում է իր էության մեջ զգալ անվերջ բոցավառումն այդ իդեալի սրբազան կրակի: Կենդանի արև՜, որ այրվում է ներքուստ և լուսավորում ու ջերմացնում իր հոգևոր շրջապատը: Անիմաստ ու դատապարտելի է մարդկային կյանքը, եթե դա ծառայություն չէ իդեալի, կատարումը՝ բարոյական պարտականության: Երկու բան է լցնում իմ հոգին միշտ նոր հիացմունքով ու հարգանքով. աստղալից երկինքը՝ գլխիս վերև, բարոյական օրենքը՝ սրտիս մեջ: Եղի՛ր իդեալիստ, երիտասա՛րդ ընթերցող, քանզի նյութապաշտը դառնում է մարդ մեքենա, կոկորդ ու ստամոքս միայն, իսկ նմանը և՛ ապրում է, և՛ չի ապրում, իսկ նմանը ավելի անասուն է, քան մարդ: Եղի՛ր իդեալի ընդունակ, և բավական մի համարիր իմացականությամբ զարգացումը, որ առանց սրտի կրթության, աշխարհի չարիքները մեղմացնելու փոխարեն՝ աճեցնում է հաճախ: Միակ մարդը, որին կարող ես բարձրացնել՝ դա ի՛նքդ ես: Սկսի՛ր քեզանից:

Տղամարդը, որ կարող էր իր մեծագործություններով անմահանալ, հավերժացավ իր չարագործություններով: Կինը, որ կարող էր առաքինության օրինակ ծառայել աշխարհին, դարձավ փողոցի սեփականությունը:

Հետևա՞նքը: Լիքն են բանտերը, հիմարանոցները, հիվանդանոցները: Ինչո՞ւ, ինչո՞ւ այդպես: Ինչո՞ւ կտառապի մարդկային ցեղը: Որովհետև միամիտ մարդը իրենից, իր հոգուց դուրս փնտրեց և կփնտրի երջանկությունը:

Քեզանից դուրս չկա և պիտի չփնտրես երջանկություն:

Քո երջանկությունը պիտ լինի՝ ծառայել ժողովրդիդ երջանկությանն: Իսկ դա նշանակում է , թե քո սերունդը զզվանքով երես պիտ դարձնի իր օրվա կյանքից, որ նա պիտ թողնի փողոցն իր բազմապիսի հրապույրներով:

Թագավորը նա՛ է, ով կարող է: Ես ուզում եմ, որ դու լինես թագավոր սերունդ: Քանի դեռ գետափին ես, տկար ես: Անցա՞ր՝ կեսար ես: Անցի՛ր, հա՛յ երիտասարդություն, անցի՛ր Ռուբիկոնը, որի հանդիպակաց ափին քեզ հաղթությունն է սպասում: Հաղթության ու պարտության մեջ ամբողջ պետություններ կան, - ասել է Բոնապարտը: Քո վաղվա հաղթանակի և պարտության միջև հայ ժողովրդի լինել չլինելու հարցը կա, հա՛յ երիտասարդություն: Ահա՛ թե ինչու պետք է հաղթականի լուսապսակը՝ քո ժողովրդի անվան ու ճակտի շուրջը: Իսկ դրա համար, դու պետք է լինես՝ ավելին, քան՝ Հայն է և մարդը:

Այո, մեզ հայերիս պետք է նախ և առաջ տեսնել մարդուն, իր վրա պատասխանատվություն և պարտավորություն տեսնող մարդուն, այնուհետև հային, այն հային, ով գնահատող է, երախտապարտ, հայրենակենտրոն: Հայ մարդ, ով զգում է հայրենիքի ջերմությունը: Ով գնահատում է այդ ջերմությունը: Եվ ոչ հակառակը: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ ոմանք արևը միայն խավարման ժամանակ են նկատում: Չտեսնել, չզգալ, չգնահատել արևի շողերը,  արևի ջերմությունը, չօգտվել այդ շողերից երջանիկ դարձնելու համար կյանքը, նշանակում է մնալ ստվերում և տրվել բախտի քմահաճությանը: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ ազգերին, որպես իրենց ստվերը, հետևում է իրենց արժանի բախտը: Մինչ հայրենասեր լինելը, նախ և առաջ հարկավոր է գնահատել սովորել: Ինչպես Նժդեհը կասեր՝ իր ընտիր հերոսներին չգնահատող ժողովուրդը ապերախտ ու բարբարոս է, անարժան է՝ անկախ հայրենիքին, որը միշտ էլ նահատակների սրբազան աճյունից կբարձրանա: Հայրենիքը պետք է սիրել անկախ այնտեղ տիրող քաղաքական ռեժիմից և քաղաքական համոզմունքներից։